Na ból kręgosłupa skarży się już 80 proc. Polaków, więc jest duże prawdopodobieństwo, że jesteś wśród nich. Tego typu dolegliwości to jedna z najczęstszych przyczyn zwolnień lekarskich. Z danych GUS wynika, że w 2020 roku Polacy masowo chodzili na L4, związane z bólami grzbietu – znacznie częściej niż przed pandemią. Lekarze wystawili 982 tysiące zwolnień, co przełożyło się na niemal 10 milionów dni absencji w pracy (w 2019 r. dla porównania było to odpowiednio 740 tys. i 7 mln). Co istotne, coraz więcej pacjentów to osoby tuż po trzydziestce, czego powodem są zwykle zła postawa, urazy, przeciążenie aparatu mięśniowo-więzadłowego, powodujące nadmierne napięcie mięśniowe. Tymczasem jest sposób na pracę biurową bez uciążliwego bólu pleców.
Ból kręgosłupa – skąd się bierze?
Aby spełniać swoje funkcje, kręgosłup musi wykazywać się olbrzymią wytrzymałością na obciążenia osiowe, siły ścinające, jak również posiadać dużą swobodę ruchu. Ewolucja doskonale przystosowała nas do poruszania się w postawie wyprostowanej. Nasze problemy zaczęły się wraz z rozwojem cywilizacji. Z człowieka wyprostowanego, zmieniliśmy się w człowieka siedzącego. Spędzamy wiele godzin przy biurku, a sporadycznie podejmowana rekreacja to zbyt mało dla prawidłowego funkcjonowania układu mięśniowo-kostnego.
Nasz kręgosłup ewolucyjnie przystosowany jest do ruchu. Wiąże się to bezpośrednio z jego budową i biomechaniką. Cykliczne zmiany obciążenia np. w chodzie działają jak pompa ssąco-tłocząca, która nie powoduje zaburzeń metabolizmu (dysk zachowuje się jak uciskana gąbka – podczas nacisku usuwane są z niego produkty przemiany materii, podczas odciążenia – dochodzi do zasysania przez dysk wody i substancji odżywczych). Dla funkcji krążka bardzo ważne jest, aby wymiany te odbywały się cyklicznie i pod właściwym obciążeniem. Zbyt długie, jednostajne obciążenia prowadzą do dehydratacji (zmniejszenia zawartości wody) dysku, zwolnienia przemiany materii i zwyrodnienia.
W wyniku nadmiernej kompresji na dysk, pod koniec dnia kręgosłup kurczy się o około 2 cm, co przyczynia się do rozluźnienia aparatu więzadłowego przedniej i tylnej kolumny kręgosłupa, zwiększenia niestabilności, a co za tym idzie powstania dolegliwości bólowych, np. rwy kulszowej, ucisku na nerwy czy dyskopatii. Dlatego tak ważna jest regeneracja, podczas snu dochodzi do odciążenia dysku. Polecaną aktywnością dla kręgosłupa jest pływanie, które poprawia metabolizm dysku. Profilaktyką jest oczywiście unikanie długotrwałych przeciążeń czyli długiego siedzenia.
Ból kręgosłupa – jak się go pozbyć?
Prawidłowa i bezbolesna czynność kręgosłupa uzależniona jest również od kondycji systemu kontroli czynnej, czyli mięśni lokalnych i globalnych. Wiele badań wykazuje zależność pomiędzy zaburzeniami funkcji mięśni lokalnych, (tzw. głębokich) a występowaniem dolegliwości kręgosłupa. Mięśnie te nie są aktywne podczas siedzenia. Ich pracy sprzyja naturalna aktywność ruchowa lub wysiłek wykonywany na niestabilnym podłożu – np. na piłce rehabilitacyjnej.
Tymczasem przyzwyczajeni jesteśmy do siedzenia pasywnego, nasza pozycja przy pracy zwykle przypomina literę C – wisimy na więzadłach, obciążając aparat biernej stabilizacji i wyciskając dyski w kierunku przebiegających nerwów. Rozwiązaniem jest „siedzenie aktywne” – bez podpórek z zachowaniem naturalnych krzywizn kręgosłupa i przy pracujących mięśniach. Uwolnij ciało od napięć, zwiększ poziom energii i wzmocnij mięśnie dzięki siedzeniu aktywnemu.
Siedzenie aktywne stymuluje krążenie, dostarcza więcej tlenu organizmowi, trenuje mięśnie i przyspiesza metabolizm. Na zmianę daj sobie jednak trochę czasu – ciało jest przyzwyczajone do pasywnej pozycji podczas siedzenia, więc nowe ustawienie kręgosłupa i miednicy może powodować dyskomfort i zmęczenie mięśni. Zaakceptowanie przez ciało nowego sposobu siedzenia – bez podpórek, z większym zakresem ruchów i w zasadzie w ciągłym ruchu, np. na piłce rehabilitacyjnej, stołku balansującym czy specjalnie do tego przystosowanym fotelu – wymaga czasu.
Zdrowy kręgosłup to aktywny kręgosłup, wykorzystujący prace mięśni głębokich do prawidłowej kontroli ruchu. Jeżeli mamy problem z kręgosłupem, najlepszym rozwiązaniem są zabiegi manualne połączone z podjęciem aktywności fizycznej. W czasie konsultacji fizjoterapeuta doradzi optymalną dla nas formę bezpiecznych i efektywnych ćwiczeń.
